Ông Nguyễn Đức Thái, cựu chủ tịch HĐTV Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam bị cáo buộc nhận hối lộ cả triệu USD. Nhà xuất bản này có doanh thu vài nghìn tỷ đồng mỗi năm và lợi nhuận nhiều trăm tỷ.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa ban hành bản kết luận điều tra, đề nghị truy tố 8 bị can liên quan Vụ án Đưa hối lộ, Nhận hối lộ và Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Công ty TNHH một thành viên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và các đơn vị liên quan. Trong số đó, ông Nguyễn Đức Thái, cựu Chủ tịch NXB Giáo dục Việt Nam, bị cáo buộc nhiều lần nhận hối lộ, với tổng số tiền lên tới 24,9 tỷ đồng.
Sự việc xoay quanh việc mua giấy in cho việc xuất bản sách giáo khoa (SGK) – một hoạt động mang tính đặc thù bởi giá trị của giấy in chiếm 30-40% giá bán sách. Việc mua giấy in với giá cao sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến chi phí sản xuất SGK và từ đó đẩy giá sách lên cao.
Cùng thời điểm, NXB Giáo dục Việt Nam ghi nhận doanh thu và lợi nhuận khá ấn tượng trong những năm gần đây. Ngay cả khi giá nguyên vật liệu đầu vào (giấy in) tăng cao, NXB này vẫn duy trì đà tăng trưởng. Theo báo cáo kiểm toán, doanh thu thuần của NXB Giáo dục Việt Nam trong năm 2023 tăng khoảng 10,3% so với năm trước, đạt mức 3.425 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế cũng đạt gần 382 tỷ đồng trong năm 2023 so với 409 tỷ đồng năm 2022 và 358 tỷ đồng năm 2021.
Sự việc này đã khiến dư luận đặt ra nhiều câu hỏi về việc làm SGK có mang lại lợi nhuận cao như lời đồn. Đại diện Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cho biết quy trình làm SGK phải trải qua 8 bước, từ xây dựng đội ngũ tác giả, xây dựng mô hình bao gồm đề cương tổng thể, đề cương chi tiết, biên tập, thiết kế đến thẩm định quốc gia 2 vòng, giới thiệu sách, tập huấn giáo viên sử dụng sách và cung ứng SGK.
"Do đó, trong cấu thành giá của SGK có rất nhiều chi phí. NXB Giáo dục Việt Nam và các đơn vị xuất bản SGK khác đều phải kê khai giá trên cơ sở các chi phí cấu thành giá và phải được Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính phê duyệt. Như vậy, trên thực tế, lợi nhuận từ SGK hầu như không có hoặc có rất ít. NXB Giáo dục Việt Nam có lợi nhuận là từ các sách khác như: Sách bổ trợ, sách tham khảo...", đại diện Nhà xuất bản khẳng định.
Công ty cũng cho biết chi phí tổ chức bản thảo một bộ SGK lên tới hàng trăm tỷ đồng; chi phí nhuận bút hiện nay được tính theo tiết học; tổng nhuận bút của 2 bộ SGK "Kết nối tri thức với cuộc sống" và "Chân trời sáng tạo" hàng năm cũng lên tới gần 70 tỷ đồng. Chi phí sản xuất SGK cũng lên tới hàng ngàn tỷ đồng (bao gồm giấy và công in) trong khi chi phí sản xuất hiện nay của NXB hoàn toàn dựa vào vốn vay ngân hàng. Ngoài ra, chi phí cho khâu lưu thông, phát hành cũng rất lớn.
Tóm lại, việc tổ chức biên soạn, in ấn, phát hành SGK không phải là điều đơn giản, dễ dàng hay mang lại lợi nhuận cao như nhiều người cho rằng.
