Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 quy định đến ngày 1/1/2025 sẽ phải thực hiện việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn.
Việc phân loại rác thải rắn sinh hoạt đã được đưa lên hàng đầu trong các giải pháp xử lý vấn đề ô nhiễm môi trường và lãng phí tài nguyên ở Việt Nam. Điều 75, quy định phân loại rác thải thành ba nhóm chính: hóa chất có khả năng tái sử dụng và tái chế; chất thải thực phẩm và chất thải rắn sinh hoạt khác, được kỳ vọng là bước đột phá để nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của người dân.
Tuy nhiên, thực hiện quy định này không hề đơn giản. Để đưa việc phân loại rác thải từ hộ gia đình trở thành hiện thực, việc xây dựng quy chuẩn vận hành cùng với quy trình phân loại thu gom xử lý rác thải là điều kiện tiên quyết.
Tại Hà Nội, nguồn rác thải rắn sinh hoạt gia tăng ngày càng nhiều, ước tính khoảng 7.300 tấn/ngày. Việc thiếu phân loại từ nguồn khiến rác vô cơ, hữu cơ và các loại rác khác trộn lẫn, gây cản trở cho việc xử lý và tạo áp lực cho các bãi chôn lấp.
Tháng 6/2024, Hà Nội khởi động thí điểm phân loại rác tại nguồn tại một số quận, bao gồm Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa và Nam Từ Liêm. Tuy nhiên, sau một thời gian triển khai, việc phân loại rác tại nguồn vẫn còn nhiều hạn chế. Một trong những khó khăn lớn nhất là việc chưa có quy trình, đơn giá, định mức áp dụng rõ ràng cho rác thải sinh hoạt cồng kềnh.
Ngoài ra, hướng dẫn cụ thể cho việc lưu trữ, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải nguy hại phát sinh từ các hộ gia đình và cá nhân vẫn chưa được ban hành. Điều này gây khó khăn cho việc ứng phó với các loại rác thải nguy hại, đòi hỏi việc điều tra, kiểm soát và xử lý một cách chặt chẽ hơn.
Để đưa việc phân loại, thu gom và xử lý rác thải sinh hoạt được thực thi hiệu quả, chuyên gia trong lĩnh vực môi trường đề nghị sự vào cuộc tích cực của toàn xã hội. Chính quyền cần hoàn thiện quy định, xây dựng các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả, và xây dựng các biện pháp xử lý hành vi vi phạm.
Song song đó, các địa phương cần tăng cường tuyên truyền và hướng dẫn cho cộng đồng về việc phân loại rác thải. Mỗi người dân cần thay đổi thói quen, nâng cao ý thức trách nhiệm, thường xuyên phân loại rác thải đúng quy định, góp phần bảo vệ môi trường và xây dựng cuộc sống xanh, sạch đẹp.
