Muỗi là loài động vật nhỏ bé, yếu ớt, dễ bị nghiền nát nhưng lại có khả năng tàn phá khủng khiếp.
Giữa tháng 8 năm 2023, tình hình dịch bệnh do muỗi mang lan truyền ở bang Massachusetts, Mỹ, đã khiến người dân sống trong khu vực phải tuân thủ lệnh giới nghiêm vào ban đêm. Virus viêm não ngựa phương Đông (EEE) gây ra bởi muỗi đã khiến một số người nhiễm bệnh tử vong, và tỷ lệ tử vong nếu mắc EEE có thể lên đến 30%.
Sự kiện này đã lại một lần nhắc nhở chúng ta về mối nguy hiểm mà muỗi mang lại cho sức khỏe con người. Muỗi là tác nhân lây truyền của nhiều căn bệnh nguy hiểm như sốt rét, sốt xuất huyết, sốt vàng da, và một số bệnh khác gây tử vong hàng triệu người mỗi năm.
Nhưng nếu loại bỏ hoàn toàn muỗi khỏi thế giới, những hậu quả có thể xảy ra là gì? Liệu điều này có mang lại những lợi ích cho sức khỏe con người, hay sẽ dẫn đến những bất tervinng không lường trước cho hệ sinh thái?
Thông thường, khi nhắc đến muỗi, chúng ta chỉ nghĩ đến những đòn tấn công đáng lo ngại của chúng đối với con người. Tuy nhiên, thực tế muỗi có vai trò quan trọng trong chuỗi thức ăn và hệ sinh thái.
Nghiên cứu cho thấy muỗi là nguồn thức ăn cho rất nhiều loài động vật, từ cá, rùa, chuồn chuồn, chim di cư đến dơi. Bọ gậy, ấu trùng của muỗi, cũng là nguồn thức ăn ngon miệng của nhiều loài cá. Thêm vào đó, nhiều loài muỗi đẻ trứng và phát triển ở những nơi như đầm lầy, ao hồ, vùng nước đọng. Đây là những môi trường sống của nhiều loài khác như ếch, chuồn chuồn, kiến, nhện, tắc kè, dơi,...
Nếu muỗi biến mất, những loài động vật này sẽ bị mất đi một nguồn thức ăn quan trọng, điều này có thể dẫn đến sự suy giảm số lượng của chúng, gây ra những mất cân bằng trong chuỗi thức ăn.
Ngoài ra, một số loài muỗi chỉ ăn mật hoa và có vai trò trong thụ phấn cho một số loài cây, bao gồm cả cây lan.
Vì vậy, việc loại bỏ tất cả muỗi không chỉ là việc đơn giản như hủy bỏ một loài côn trùng gây phiền toái. Mà nó còn có thể gây ra những hậu quả không lường trước được cho hệ sinh thái toàn cầu.
May mắn thay, có những giải pháp khác để kiểm soát lây lan bệnh tật do muỗi gây ra mà không cần phải loại bỏ chúng hoàn toàn. Một số kỹ thuật như khử trùng muỗi bằng bức xạ hoặc chỉnh sửa gen của muỗi đang được nghiên cứu và phát triển.
Phương pháp khử trùng muỗi bằng bức xạ đã được IAEA sử dụng tại Brazil, nơi một số loại muỗi đực đã được điều trị bằng bức xạ để trở nên vô sinh. Khi chúng giao phối với muỗi cái, trứng của chúng không thể nở ra con non.
Công nghệ chỉnh sửa gen CRISPR, cho phép các nhà khoa học thay đổi DNA của muỗi, đang được xem xét để tạo ra những con muỗi không thể truyền bệnh.
Liệu những giải pháp này có hiệu quả và an toàn vẫn còn là điều mà các nhà khoa học đang tiếp tục nghiên cứu và đánh giá. Tuy nhiên, chúng mang lại hy vọng cho việc kiểm soát hiệu quả hơn vấn đề lây lan bệnh tật mà không phải đốt cháy toàn bộ sinh hệ muỗi.
