Dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam đã được Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình, với mục tiêu xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao để đáp ứng nhu cầu vận tải, góp phần tái cơ cấu thị phần vận tải trên hành lang Bắc - Nam một cách tối ưu, bền vững.
Dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam, được Bộ trưởng Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình, đã gây ra nhiều ý kiến quan tâm về vấn đề nguồn lực đầu tư. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế nước ta phát triển nhanh chóng, với nhu cầu vận tải ngày càng tăng cao, quy mô nền kinh tế năm 2023 đạt 430 tỷ USD, gấp gần 3 lần so với năm 2010; nợ công ở mức thấp khoảng 37% GDP; dự kiến thời điểm triển khai xây dựng vào năm 2027, quy mô nền kinh tế ước đạt 564 tỷ USD, nguồn lực để đầu tư không còn là trở ngại lớn.
Mục tiêu của dự án là xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao để đáp ứng nhu cầu vận tải, góp phần tái cơ cấu thị phần vận tải trên hành lang Bắc - Nam một cách tối ưu, bền vững, tạo tiền đề, động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Dự án có quy mô chưa từng có ở nước ta, với tổng vốn đầu tư khoảng 1.713.548 tỷ đồng (khoảng 67,34 tỷ USD). Dự án được đề xuất theo hình thức đầu tư công, với phương án kết nối tuyến đường sắt tốc độ cao với mạng lưới đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị và hệ thống giao thông khác.
Để đánh giá đúng thực tế hiệu quả tài chính, Ủy ban Kinh tế đã thẩm tra nội dung và đề nghị làm rõ các vấn đề như phạm vi, quy mô đầu tư và phương án thiết kế sơ bộ, cũng như làm rõ các cơ sở tính toán về dự báo nhu cầu vận tải. Bên cạnh đó, Hội đồng thẩm định Nhà nước cũng cho rằng, dự báo doanh thu và tăng trưởng doanh thu đang ở mức cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Để đảm bảo khả thi, đảm bảo an ninh tài chính quốc gia, cần đánh giá kỹ lưỡng hơn, đặt trong điều kiện đất nước đang triển khai nhiều dự án hạ tầng cấp thiết, cấp bách. Chính phủ cần tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến thẩm tra để hoàn thiện hồ sơ dự án. Trong đó cần lưu ý tiếp tục rà soát, tính toán sơ bộ tổng mức đầu tư và phương án thiết kế sơ bộ đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả; bổ sung thuyết minh các phương án so sánh để làm rõ cơ sở lựa chọn hướng tuyến.