Bài viết này kể về Trần Nguyên Hãn và Nguyễn Chích, hai danh tướng nhà Lê, nổi tiếng với tài nuôi chim bồ câu đưa tin trong cuộc kháng chiến chống quân Minh. Sự kết hợp thông minh giữa con người và thiên nhiên đã góp phần chiến lược quan trọng trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc.
Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, việc sử dụng các phương tiện truyền tin trong chiến tranh luôn được đề cao. Từ cờ hiệu, hỏa đài, trạm dịch, cho đến tận những chú chim bồ câu nhỏ bé, người Việt Nam đã khéo léo vận dụng thế mạnh của thiên nhiên để phục vụ cho mục đích quân sự. Đặc biệt, trong cuộc kháng chiến chống quân Minh, hai vị tướng tài ba Trần Nguyên Hãn và Nguyễn Chích đã nổi tiếng với bí quyết sử dụng chim bồ câu đưa tin.
Trần Nguyên Hãn, con cháu dòng họ Trần Nguyên Đán, anh em (con cô, con cậu) với Nguyễn Trãi, là một danh tướng của nghĩa quân Lam Sơn. Ông được suy tôn là Thánh tổ của lực lượng truyền tin Việt Nam. Trong thời gian kháng chiến, Trần Nguyên Hãn đã tận dụng khả năng bay lượn chính xác của chim bồ câu để liên lạc với chủ tướng Lê Lợi và các đầu mối quân sự khác. Ông đã huấn luyện đàn chim bồ câu của mình, thậm chí còn buộc vào chân chúng những lá thư quan trọng. Có lần, khi đang trấn giữ thành Võ Ninh, ông bị quân Minh vây hãm. Bằng cách sử dụng chim bồ câu mang thư cầu cứu, tình hình đã được Lê Lợi biết và kịp thời sai quân cứu viện, phá vỡ vòng vây cứu vây giải phóng thành.
Cùng với Trần Nguyên Hãn, Nguyễn Chích, một vị tướng khác của nghĩa quân Lam Sơn, cũng được biết đến với tài nuôi chim bồ câu. Ông quê ở thôn Vạn Lộc, xã Đông Ninh, phủ Đông Sơn (nay thuộc huyện Đông Sơn, Thanh Hóa). Từ nhỏ, ông đã có biệt tài nuôi chim bồ câu nhờ truyền dạy của cha mình. Chính ông đã đề xuất kế hoạch vào Nghệ An, tạo nên cục diện mới cho cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Khi tham gia nghĩa quân, Nguyễn Chích cùng vợ là Nguyễn Thị Bành đã mang cả đàn bồ câu đi theo. Ngay cả trong những lúc nguy cấp nhất, khi căn cứ Lam Sơn bị đánh úp, Nguyễn Chích đã lợi dụng chim bồ câu để cầu cứu các cánh quân khác, góp phần đánh tan vòng vây quân giặc.
Câu chuyện về Trần Nguyên Hãn và Nguyễn Chích, cùng với những chiến công của "đội quân" chim bồ câu, phần nào thể hiện tinh thần sáng tạo và dũng cảm của người Việt Nam trong kháng chiến. Sự kết hợp thông minh giữa con người và thiên nhiên đã góp phần vào những chiến thắng to lớn trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc.