Bài viết giới thiệu về việc Việt Nam liên tục cải thiện thứ hạng trong Chỉ số Đổi Mới Sáng Tạo Toàn Cầu (Global Innovation Index) của Tổ chức Sở Hữu Trí Tuệ Thế Giới, đánh giá hiệu quả của các chính sách về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đồng thời nêu ra những giải pháp để tiếp tục cải thiện thứ hạng trong tương lai.
Việt Nam đang chứng minh cam kết và nỗ lực của mình trong việc xây dựng nền kinh tế dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Mới đây, báo cáo Chỉ Số Đổi Mới Sáng Tạo Toàn Cầu (Global Innovation Index) của Tổ chức Sở Hữu Trí Tuệ Thế Giới đã công bố Việt Nam xếp hạng 44/133 quốc gia, tăng 2 bậc so với năm 2023.
Trong số các nước có thu nhập trung bình thấp, Việt Nam tiếp tục duy trì vị trí thứ hai, và đứng thứ 4 trong khu vực ASEAN. Thành tích này là minh chứng cho sự ổn định và hiệu quả của các chính sách về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, cũng như sự quan tâm ứng dụng khoa học, công nghệ trong các lĩnh vực.
Ngoài ra, việc Việt Nam liên tục cải thiện thứ hạng trong Chỉ Số Đổi Mới Sáng Tạo Toàn Cầu sẽ có tác động tích cực đến đầu tư nước ngoài, thu hút các doanh nghiệp liên quan đến công nghệ, khẳng định vị thế của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Đặc biệt, năm nay Việt Nam đạt được vị trí số 1 thế giới về "Xuất khẩu hàng hóa sáng tạo", đánh dấu một bước tiến đáng kể trong quá trình phát triển kinh tế dựa trên sáng tạo.
Cùng với đó, các chỉ số về đầu tư mạo hiểm cũng có sự phát triển khả quan. Số thương vụ đầu tư mạo hiểm tăng 27 bậc, lên vị trí 50/133 quốc gia; số thương vụ nhận được vốn đầu tư mạo hiểm tăng 10 bậc, lên vị trí 44/133 quốc gia. Việc đầu tư mạo hiểm ngày càng tăng lên là minh chứng cho sức hấp dẫn của Việt Nam đối với các nhà đầu tư.
Theo đánh giá của Bộ Khoa học và Công nghệ, những cải thiện tích cực trong Chỉ Số Đổi Mới Sáng Tạo Toàn Cầu đến từ sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng như sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn nhiều bài toán cần giải quyết để tiếp tục cải thiện thứ hạng Chỉ Số Đổi Mới Sáng Tạo Toàn Cầu. Báo cáo năm 2024 cho thấy, hai nhóm chỉ số trụ cột mà chúng ta chưa cải thiện là "Thể chế" và "Nguồn nhân lực và nghiên cứu".
Các vấn đề về thể chế vẫn cần nhiều nỗ lực để tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. "Chất lượng các quy định pháp luật" chỉ xếp hạng 95/133 quốc gia, một con số cần được cải thiện.
Trong khi đó, nhóm chỉ số về "Giáo dục" chưa có nhiều cải thiện, cần tiếp tục nâng cao chất lượng đào tạo để thu hút sinh viên trong và ngoài nước.
Để duy trì và tiếp tục cải thiện thứ hạng Chỉ Số Đổi Mới Sáng Tạo Toàn Cầu một cách bền vững, Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục chú trọng cả yếu tố đầu vào và đầu ra của đổi mới sáng tạo, đặc biệt lưu ý cải thiện các nhóm chỉ số còn nhiều dư địa, tiềm năng phát triển.
Theo đó, có 3 nhóm giải pháp cần triển khai ngay để cải thiện chỉ số trong năm tới. Thứ nhất, cần xây dựng các cơ chế, chính sách đột phá, đặc thù, tạo thuận lợi cho phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Thứ hai, nâng cao năng lực của doanh nghiệp để chủ động tiếp thu, hấp thụ tốt các công nghệ tiên tiến của thế giới; ưu tiên các dự án thân thiện với môi trường, liên kết với doanh nghiệp trong và ngoài nước để tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Tiếp tục phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo. Thứ ba, các bộ, ngành, theo chức năng, nhiệm vụ được giao, cần xác định và triển khai các giải pháp căn cơ, đồng bộ, dài hạn nhằm cải thiện các chỉ số có thứ hạng thấp trong nhiều năm liền.
